gęstość – wyrażana w postaci ciężaru właściwego, pozwala na przykład odróżnić złoto rodzime od pirytu („złota głupców”): złoto ma gęstość 19,28 g/cm3, a piryt 5,2 g/cm3; większość minerałów skałotwórczych ma gęstość 2-4 g/cm3
barwa – według tego kryterium minerały dzieli się na barwne (piryt, malachit), bezbarwne (kwarc, halit) i zabarwione (gips); minerały barwne pozostawiają rysę o takiej samej barwie, minerały zabarwione dają rysę białą
twardość – oznacza opór, jaki minerał stawia ostrzu, którym próbuje się zarysować jego powierzchnię